Nhắc đến “kỳ lân” công nghệ ở Việt Nam, hẳn là con số 2 vẫn còn khá khiêm tốn khi so sánh với tổng số 24 “kỳ lân” trong khu vực Đông Nam Á. Nhưng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin và môi trường năng nổ của nhiều người trẻ trong nước, rất nhiều “doanh nghiệp kỳ lân mới” thể hiện được tiềm năng của mình. Đồng thời với sự lớn mạnh của doanh nghiệp công nghệ, điều đó cũng đi liền với cơ hội tăng trưởng cho kinh tế. Đặc biệt, trong thời đại nở rộ “kỳ lân” công nghệ, nhiều chuyên gia dự đoán đây là động lực thúc đẩy lý tưởng cho sự phát triển dịch vụ ngân hàng số.
VNG và VNPAY – 2 “kỳ lân” công nghệ tỷ đô của Việt Nam
VNG xuất phát điểm là công ty khai thác lĩnh vực game online. Họ sở hữu các sản phẩm, dịch vụ như cổng nghe nhạc trực tuyến ZingMp3, mạng xã hội Zing Me… Vinagame (tên ban đầu của VNG) đạt được nhiều thành tích nổi trội. Nó ngày càng phát triển với những bước tiến thần tốc. Năm 2014, Công ty VNG được World Start-Up Report định giá 1 tỷ USD. VNG qua đó trở thành “kỳ lân” đầu tiên của Việt Nam.
VNPAY ra mắt năm 2007. Nó được nhiều người biết đến với mạng lưới thanh toán bằng mã QR. Cái tên này đặc biệt phổ biến ở các thành phố lớn. VNPAY được cho là chính thức đạt trạng thái “kỳ lân” sau vòng gọi vốn năm 2020. Họ được đầu tư bởi Softbank Vision Fund và quỹ đầu tư nhà nước GIC trị giá 300 triệu USD.
Liệu Việt Nam có cú bứt phá cho các “kỳ lân” công nghệ trong thời gian tới?
Theo đánh giá của Start-Up Blink năm 2020, hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam được đánh giá ở vị trí 59 trên thế giới. Tính riêng trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam đang nằm trong tốp 20-25 hệ sinh thái hàng đầu. Tại Việt Nam, doanh nghiệp khởi nghiệp đang đứng trước cả cơ hội và thách thức. Nhưng đây vẫn là lĩnh vực thu hút sự quan tâm từ các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Đặc biệt phải kể đến các Start-up thuộc lĩnh vực Fintech, ngân hàng số (Digital Bank).
Theo thống kê của Nextrans Việt Nam, tổng giá trị đầu tư vào các Start-up Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2021 đạt hơn 100 triệu USD. Con số này tăng khoảng 34% so với cùng kỳ năm 2020. Đây là chưa tính những khoản đầu tư không được công bố. So với những nước bạn trong cùng khu vực, Indonesia hiện đang có 8 “kỳ lân”. Con số 2 tại Việt Nam đang khá khiêm tốn. Nhưng nhìn vào hiện tại, Việt Nam cũng sở hữu cho mình những cái tên đáng giá. Họ đang được kỳ vọng sẽ bước vào trạng thái “kỳ lân” trong những năm tiếp theo.
Đâu là những “kỳ lân” sẵn sàng vươn tầm thế giới của Việt Nam?
Công ty Cổ phần Dịch vụ Di động trực tuyến (M_Service) là công ty sở hữu ví điện tử Momo. Công ty này có tuổi đời hơn 10 năm. Họ phục vụ cho 25 triệu người dùng với hơn 30.000 đối tác kinh doanh. M_Service cũng có hơn 120.00 điểm chấp nhận thanh toán. Họ được cho là đang nỗ lực huy động thêm ít nhất 100 triệu đô la Mỹ. Nếu thành công M_Service sẽ trở thành “kỳ lân” công nghệ.
Tiki khởi điểm là nền tảng bán sách vào năm 2010. Hiện nó đã nhanh chóng mở rộng thị trường thành sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam. Ở đó có đa dạng các mặt hàng từ đồ gia dụng, phụ kiện thời trang, sản phẩm điện tử, xe cơ giới… Tiki vừa được định giá 832 triệu USD trong vòng gọi vốn Series E. Con số này cũng được dự đoán sẽ trong trạng thái tiệm cận “kỳ lân”.
Start-up thương mại điện tử và giao hàng Loship được thành lập vào năm 2017. Họ mong muốn mở rộng quy mô sang chuỗi cung ứng, bán lẻ. Đây là cái tên được mong chờ tiếp theo. Loship được cho là nhận được tài trợ tám chữ số (USD) từ Quỹ Smilegate trong vòng tài trợ Series B. Start-up này cũng được bảo đảm đầu tư từ Tập đoàn Hana, một trong những tập đoàn tài chính lớn nhất châu Á.
Cơ hội phát triển dịch vụ ngân hàng số trong thời đại của các “kỳ lân” công nghệ
Thời gian này, Việt Nam được đánh giá là thị trường thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đầy tiềm năng. Đặc biệt là lĩnh vực ngân hàng số có nguồn đầu tư lớn. Điều này là nhờ vào những yếu tố nền tảng như dân số trẻ năng động. Họ là người có kiến thức am hiểu về công nghệ cũng như cơ chế kinh tế khá cởi mở trong những năm qua tạo ra sự gia tăng mạnh mẽ ở tầng lớp trung lưu. Lĩnh vực tài chính – ngân hàng số tại Việt Nam sẽ còn có nhiều cơ hội phát triển trong thời gian tới nếu chúng ta có thể tiếp cận tập khách hàng chưa có tài khoản ngân hàng hoặc nâng cấp dịch vụ trải nghiệm theo hướng cá nhân hóa tạo ra sự mới mẻ và đột phá.
Ý nghĩa của ứng dụng ngân hàng số tại Việt Nam
Đến nay, trên ứng dụng Mobile banking, ví điện tử và tạo lập hệ sinh thái số của các ngân hàng, trung gian thanh toán, người dân không chỉ đơn thuần chuyển tiền, vấn tin.Giờ đây nó còn dùng để thanh toán, chi trả cho hầu hết mọi nhu cầu mua sắm giao dịch hàng ngày. Bao gồm cả hoạt động trực tiếp lẫn trực tuyến như thanh toán học phí, viện phí, đi chợ/siêu thị trực tuyến, gọi xe – giao hàng, đặt mua vé máy bay, tour du lịch, vé tàu xe…
Theo Chuyên gia kinh tế – TS Ngô Trí Long, thông thường mỗi năm, 1 ngân hàng truyền thống trung bình chỉ mở được khoảng 5 – 6 phòng giao dịch. Trong khi đó mô hình ATM hay LiveBank lại không bị giới hạn về tốc độ mở. Kể cả thời gian phục vụ cũng không bị hạn chế (24/7).
Ngoài ra, ngân hàng số còn giúp kiểm soát chi phí giao dịch và vận hành ở mức thấp. Theo số liệu của một ngân hàng, chi phí bình quân cho 1 giao dịch tại 1 chi nhánh truyền thống là khoảng 23.000 đồng. Nhưng với LiveBank, chi phí này chỉ còn hơn 11.000 đồng/giao dịch. Tương ứng nó giảm 50% và đối với eBank chỉ mất 2%/giao dịch. Tức là chưa đến 500 đồng/giao dịch. Tương tự, chi phí vận hành (bao gồm đầu tư và duy trì) của LiveBank chỉ bằng 20% so với một chi nhánh truyền thống.
Ngân hàng số nào dẫn đầu thị trường Việt Nam?
Thời gian qua, Timo Digital Bank – Ngân hàng số tiên phong và dẫn đầu tại thị trường Việt Nam đang đang trong giai đoạn tăng tốc để gia nhập đường đua. Họ cũng được đánh giá là một Start-Up tiềm năng.
Chỉ sau 5 năm thành lập và phát triển, Timo có nhiều thành tích nổi bật. Họ là “Ngân hàng đột phá” và “Ngân hàng số có tốc độ phát triển nhanh nhất” do Global Economics trao tặng. Chiến lược của Timo ưu tiên tập trung đầu tư vào công nghệ. Qua đó họ sẽ phân tích và hiểu rõ nhu cầu của khách hàng. Từ đó họ cho ra đời các sản phẩm và dịch vụ quản lý tài chính phù hợp. Đặc biệt, trong giai đoạn thị trường bị ảnh hưởng nặng nề từ COVID-19, Timo đã thể hiện được sự nhanh nhạy. Ngân hàng này chuyển mình và hướng tới việc trở thành một ngân hàng kết nối cộng đồng (Social Banking). Mục đích của Timo là mang lại những trải nghiệm mới mẻ, tiện lợi và an toàn cho khách hàng.
Tóm lại, những nỗ lực khuyến khích, hỗ trợ của chính phủ cùng sự phát triển mạnh mẽ của các Start-up công nghệ trong thời đại số cho phép chúng ta hy vọng về một Việt Nam với nhiều hơn những Start-up tỷ đô. Rất sớm Việt Nam có thể đạt được mục tiêu gần là chạm mốc 10 “kỳ lân” vào năm 2030. Tương lai xa là ghi mình vào bảng xếp hạng “Start-up kỳ lân” ở châu Á cũng như trên toàn thế giới.